Kościoły na Bornholmie należą do najpopularniejszych atrakcji na wyspie. Ale są też miejscem spotkań mieszkańców i wielu gości. Oprócz wielkiego zaangażowania w sztukę, rzemiosło i kulturę, Bornholm ma również bogate życie kościelne. Pomimo swojej długiej historii, kościoły nie są muzeami, ale żywą częścią życia na wyspie. Zobaczymy tutaj dużą różnorodność interesujących historycznie i bardzo dobrze zachowanych budowli sakralnych.
Cztery okrągłe kościoły na Bornholmie, to nie tylko wizytówka wyspy, ale także jej najważniejsze i najciekawsze zabytki. Oprócz czterech okrągłych kościołów na Bornholmie, istnieją tylko 3 inne kościoły tego typu w Danii, po jednym na Jutlandii, Fionii i Zelandii. Na Bornholmie służyły jako budynki obronne, mające chronić ludność przed możliwymi napastnikami. Mieszkańcom zależało przede wszystkim na ochronie przed piratami, którzy wielokrotnie atakowali Bornholm podczas wypraw krzyżowych w kierunku Estonii i Łotwy.
Wszystkie cztery okrągłe kościoły zostały zbudowane około XI-XII wieku, między 1150 a 1250 rokiem. Jako budulec wykorzystano granit z Bornholmu - dlatego kościoły zachowały się do dziś w nienaruszonym stanie. Dachy były wcześniej płaskie, ale później zostały przekształcone w kształt stożka. Wszystkie cztery okrągłe kościoły utrzymane są w lśniącej bieli. Są widoczne z daleka i stanowią ciekawy kontrast w krajobrazie Bornholmu.
Kościoły rotundowe nie mają dzwonów, dzwonnicą ich jest wolnostojąca wieża obok kościoła. Charakterystycznym elementem dla wszystkich czterech okrągłych kościołów jest centralny filar wewnątrz, wokół którego budowano kościoły. Z tego powodu Bornholm jest zdecydowanie wart odwiedzenia zwłaszcza dla miłośników niezwykłej architektury. Będąc na wakacjach na wyspie, zdecydowanie nie można przegapić wizyty w kościołach rotundowych.
Z czterech okrągłych kościołów na Bornholmie najbardziej eleganckim jest kościół Sankt Ols w Olsker. Położona nieco poza miastem bielona rotunda była obronną fortecą dla ludności wiejskiej we wczesnym średniowieczu. Kościół o wysokości 26 metrów określany jest jako elegancki, ponieważ ma bardzo smukły kształt. Fakt, że został zbudowany na szczycie wzgórza, również wpływa na jego smukły kształt z punktu widzenia patrzącego. Celem tego wyboru lokalizacji nie była czysta estetyka, ale wyłącznie dobra pozycja obronna.
Kościół swoją nazwę zawdzięcza norweskiemu świętemu Olafowi. Pierwsza wzmianka o kościele w dokumentach pochodzi z 1379 roku w testamencie arcybiskupa Nielsa Johnsena. W tym czasie miała już prawdopodobnie 200 lat. Wewnątrz kościoła znajduje się piękny ołtarz, statek zawieszony pod sufitem i różne obrazy. Centralny filar, charakterystyczny dla tego kształtu kościoła, ze względu na wąską budowę kościoła jest murowany. Kościół Ols ma trzy kondygnacje, które zostały wykorzystane w typowy sposób: sala kościelna, schron, sala obronna.
Czwarty kościół rotundowy na wyspie znajduje się w Nylars w południowo - zachodniej części wyspy w pobliżu Rønne. Wielu odwiedzających określa ten kościół, jako najpiękniejszy z czterech okrągłych kościołów Bornholmu, jednocześnie kościół ten wybudowany około 1160 r., uznawany jest za najlepiej zachowany ze wszystkich kościołów rotundowych. Szczególnie imponujące jest wnętrze tego kościoła. Piękne freski z około 1250 r. na środkowym filarze przedstawiają różne sceny: ze stworzenia Adama i Ewy, czy upadku człowieka i wygnania z raju. W przedsionku rotundy znajdują się dwa kamienie runiczne, z których jeden pochodzi z 1050 roku. Wewnętrzna średnica trójpiętrowego kościoła wynosi jedenaście metrów.
Imponujący i strzelisty kościół w centrum Aakirkeby swoją nazwę zawdzięcza dwóm strumieniom, które go otaczają. Jego niezwykła podwójna wieża wyznacza punkt centralny miasta. Dawny romański kościół z połowy XII wieku ( zbudowany około 1150 roku ) i miasto stoją na ogromnym granitowym bloku. Sam kościół składa się z szarego sylurskiego wapienia i zielonego piaskowca. Miejsce budowy kościoła zostało wybrane w głębi lądu, ponieważ był on głównym kościołem na Bornholmie i został wybudowany na skrzyżowaniu głównych szlaków komunikacyjnych na wyspie.
W kościele Aa regularnie spotykał się swego rodzaju parlament państwowy. Konferencja kościelna odbywała się również corocznie w kościele Aa do XVIII wieku.
Wnętrze kościoła jest bardzo jasne. Ambona i ołtarz pochodzą z okresu renesansu.
Kościół w Allinge to pomalowany na żółto kościół z XVI wieku ( zbudowany około 1500 roku ), znajdujący się w centrum miasteczka. Na początku była to mała kaplica. Był dwukrotnie odnawiany, pod koniec XIX wieku ( przebudowany wtedy został na kościół w 1896 r.) oraz pod koniec XX wieku ( 1992 r. ).
Dwukrotnie gościli tu królowie duńscy Fryderyk V w 1687 r. oraz Christian V w 1750 r. Świadczą o tym tablice na tylnej ścianie kościoła.
W kościele znajdują się tablice morowe z 1618 i 1654 roku, na których widnieją nazwiska osób, które były ofiarami zarazy. Ołtarz w kościele jest czymś wyjątkowym. Ambona pochodzi z około 1650 roku. Organy wyprodukowane przez Buscha w 1894 roku. Znajdują się w nim także różne historyczne pamiątki z zamku Hammershus m.in. nagrobki dowódców, żyrandole i ołtarz.
Romański kościół pod wezwaniem św. Bothulfa stoi bezpośrednio przy drodze z Nexø do Rønne, kilka kilometrów od Nexø.
Kościół posiada wolno stojącą dzwonnicę i szczególnie uderzający i warty zobaczenia jest kontrast pomiędzy białymi ścianami a czerwono - brązowymi belkami na niej.
Północna część kościoła pochodzi z 1911 roku. Ambona pochodzi z XVI wieku. W kościele znajdują się dwie chrzcielnice, jedna z nich jest wykonana z granitu, a druga z wapienia z Gotlandii.
Kościół w Gudhjem jest stosunkowo młodym kościołem. Neoromański granitowy budynek został wybudowany w 1893 r. z dużych bloków granitowych. Kościół składa się z wieży o kształcie kwadratu i nawy z wieloboczną absydą, a ściany pokryte zostały łupkiem. Budynek powstał w pobliżu ruin kaplicy św. Anny z XIII wieku. We wnętrzu znajduje się późnogotycki trzyczęściowy ołtarz z około 1475 roku, a panel ołtarzowy i ambona pochodzą z kaplicy św. Anny.
Kaplica św. Anny została zbudowana z łupanych kamieni polnych i cegły. Do dzisiaj zachowały się ściany fundamentowe bez dachu oraz częściowo widoczny ołtarz.
Na wyspie Christiansø znajduje się kościół, który powstał dopiero w 1821 roku w dawnej zbrojowni. W 1852 r. kościół został odbudowany i rozbudowany.
Ostatnia renowacja kościoła była przeprowadzona w latach 2007/2008.
Kościół w Hasle stoi nad portem. Czerwony kościół został zbudowany jako kaplica w połowie XV wieku (około 1460 roku). Na uwagę zasługuje misternie rzeźbiony późnogotycki ołtarz z początku XVI wieku (około 1510 roku).
Niestety, przetrwały tylko trzy z oryginalnych paneli. Ambona kościoła jest datowana na 1600 rok.
Hammershus to jedne z największych ruin w Europie Północnej. Zamek ten przeżywał swój rozkwit w XIII i XIV wieku. Oczywiście oprócz wszystkich innych budowli do zespołu zamkowego należał także kościół lub kaplica. Zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę, że zamek został zbudowany przez biskupa Lund.
Kościół był pod wezwaniem św. Małgorzaty. Pierwotnie romański kościół był częściowo wykonany z granitu. Oczywiście używano również łupanych kamieni polnych i cegieł. Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1334 roku. Ponieważ kościół wraz z zamkiem nie był już używany i zbezczeszczony od około 1750 roku, pojedyncze przedmioty inwentaryzacyjne trafiły do innych kościołów na Bornholmie, takich jak kościół w Allinge.
Pobielony kościół Św. Jakuba znajduje się w pobliżu Svaneke. Jego wieżę widać już z daleka. Najstarsze części kościoła to: romańska wieża zachodnia, absydy i chór nawowy. Te pochodzą z XI wieku. Herb został dobudowany później w XIV wieku. W 1867 roku dobudowano duży budynek poprzeczny. W 1867 roku wnętrze kościoła zostało całkowicie przebudowane i przeprojektowane. Stara północna ściana została zburzona. W 1964 r. kościół otrzymał nowe organy.
Pozostałości malowideł wapiennych odkrytych podczas prac remontowych nie dało się już niestety przywrócić. Ołtarz „Chrystus w ogrodzie Getsemani” pochodzi z 1846 r. W kościele zachowała się figura Maryi, krucyfiks, chrzcielnica, a na stropie dwa świeczniki z lat 1891 i 1933. Najstarszą częścią kościoła jest chrzcielnica, która pochodzi z Gotlandii. W domu herbowym znajduje się tablica z nazwiskami pastorów oraz informacjami i portretami. Ustawiono także różne nagrobki. W dzwonnicy znajdują się dwa dzwony z 1773 i 1822 roku.
Na zewnętrznych ścianach kościoła i cmentarza można zobaczyć typowe żelazne pierścienie, do których wierni mocowali swoje konie.
Ze średniowiecznego kościoła w Klemensker do dzisiaj nic nie zostało, w 1882 roku w tym samym miejscu zbudowano nowy granitowy kościół, większość wyposażenia pochodzi z tego okresu.
W 1960 roku kościół został odrestaurowany.
Kościół Knuds w Knudsker znajduje się zaledwie kilka kilometrów na wschód od Rønne. Romański kościół pochodzi z 1150 roku. Posiada wieżę, kilka naw i półkolistą absydę. Ołtarz i ambona pochodzą z 1600 roku, ale zostały przemalowane w 1760 roku.
Różne źródła mówią, że jest to najmniejszy kościół na Bornholmie.
Nexø to miasto portowe na wschodnim wybrzeżu Bornholmu. Późnogotycki kościół poświęcony jest patronowi wszystkich marynarzy św. Mikołajowi, podobnie jak kościół św. Mikołaja w Rønne. Pejzaż miejski charakteryzuje biały kościół z charakterystyczną wieżą z muru pruskiego z okresu renesansu.
W 1985 roku przystąpiono do renowacji wnętrza kościoła. Prace zakończono w 1995 roku.
Kościół Św.Mikołaja w porcie w Rønne to jeden z najsłynniejszych kościołów na Bornholmie, obok czterech kościołów rotundowych. Stoi trochę wyżej i jest widoczny już z daleka.
Historia kościoła sięga 1275 roku, kiedy to na miejscu dzisiejszego kościoła zbudowano małą kaplicę. W swojej historii kościół był kilkakrotnie przebudowywany i rozbudowywany. Podłoga kościoła pokryta jest granitem z Bornholmu.
Dziś jest chętnie odwiedzany, zwłaszcza w sierpniu, kiedy odbywają się koncerty organowe z udziałem międzynarodowych organistów.
Pedersker to małe miasteczko na południu Bornholmu. Jego parafia obejmuje wiele małych, indywidualnych domostw. Pederskirke znajduje się tuż przy Søndre Landevej, drodze między Snogebæk a Rønne. Kościół i cmentarz otacza płaska biała ściana.
Kościół został zbudowany około 1150 roku w stylu romańskim. Niektóre źródła i ludność Pedersker mówią, że jest to najstarszy kościół na Bornholmie. Szczególnie interesujący jest stary świecznik.
Kościół jest pod wezwaniem św. Piotra. Jego postać można zobaczyć na suficie kościoła.
Østermarie to małe miasteczko we wschodniej części Bornholmu, niedaleko Svaneke.
To miejsce ma dwa kościoły, nowy kościół zastępuje stary od 1891 roku, kiedy to został zbudowany w stylu neoromańskim nowy kościół.
Chrzcielnica pochodzi od jednego z najsłynniejszych Bornholmczyków, Jensa Kofoeda. Wewnątrz znajduje się również ciekawy ołtarz z krzyżem triumfalnym. Figura Madonny z 1500 roku zdobi południowe skrzydło boczne. Ołtarz pochodzi z kościoła Bethania w Aakirkeby.
Ruiny starego kościoła kaplicy, Gamle Kirke, znajdują się na starym cmentarzu i do dzisiaj zachowały się masywne ściany zewnętrzne. Został zbudowany około 1200 roku z bloków granitowych. Podwójne sklepienie wsparte było na dwóch filarach. Nowością tego kościoła był dach.
Wartym odwiedzenia jest również kościół Povls. Nie ma on własnej wieży, a dzwonnica kościoła stoi obok.
Kościół został zbudowany około 1250 roku w stylu romańskim. Wewnątrz można znaleźć różne freski z tego okresu. Podczas ostatniej renowacji odsłonięto dawny front ołtarza.
Kościół w Rø znajduje się na obrzeżach Gudhjem w małym miasteczku Rø. Chociaż został zbudowany dopiero w 1888 roku, jest kopią poprzednika zbudowanego około 1200 roku.
Fragmenty starego kościoła można jeszcze zobaczyć w zbrojowni oraz w sali wieży. Szary kościół składa się z dużych bloków granitowych i został zbudowany w stylu neoromańskim. Ołtarz i ambona pochodzą z pierwszej połowy XVII wieku.
Hammeren to północny kraniec wyspy Bornholm. Ten ogromny granitowy płaskowyż na północ od Sandvig jest całkowicie niezagospodarowany, z wyjątkiem dwóch latarni morskich Hammer Fyr, Hammerodde Fyr i Kaplicy Salomona.
Ruiny Salomons Kapel stoją na zachodnim wybrzeżu, bezpośrednio nad wodą. Kaplica została zbudowana około 1300 roku dla rybaków i innych przepływających statków. Budynek został zbudowany z łupanych kamieni polnych i cegieł. Niestety, nic z wyposażenia kaplicy się nie zachowało poza dzwonem, który znalazł swoje miejsce w kościele w Allinge.
Charakterystyczny pomalowany na czerwono kościół w Svaneke został zbudowany jako kaplica około 1350 roku, a swoją imponującą wieżę z muru pruskiego otrzymał w 1789 roku. Ambona pochodzi z epoki baroku i jest datowana na 1683 rok.
Kościół został pomalowany na czerwono dopiero po ostatniej renowacji.
Kościół Ruts można zobaczyć w Rutsker, małym miasteczku na północny wschód od Hasle. Znajduje się on na wysokości 130 m n.p.m. i jest to najwyżej położony kościół w Danii. Jest dobrze widoczny z daleka na wzgórzu otoczonym polami.
Kościół został zbudowany około 1200 roku w stylu romańskim. Jego wieża jest warta zobaczenia. W przeciwieństwie do bielonego kościoła, wieża została utrzymana w ciemnych kolorach użytego kamienia. We wnętrzu kościoła znajduje się żyrandol z dawnej twierdzy Hammershus. Warto również zobaczyć znajdujące się w środku freski. Kościół otrzymał szczególne wyróżnienie od swojego byłego proboszcza - Povla Hansena Ankera (1630 - 97). Poprowadził on powstanie Bornholmczyków przeciwko szwedzkiej okupacji w grudniu 1658 roku, po czym wyspa została zwrócona Danii.
Tejn to mała wioska rybacka na wschodnim wybrzeżu Bornholmu, pomiędzy Gudhjem i Allinge. We wsi znajduje się najmłodszy kościół na Bornholmie.
Kościół Tejn pochodzi z 1940 roku. Budowę, która rozpoczęła się w 1939 roku, nawiązuje do planów architekta Gravslunda. Kościół składa się z prostokątnej nawy i dzwonnicy z głównym wejściem od strony zachodniej. W pobielonym funkcjonalnym budynku mieści się niezwykła chrzcielnica.
Vestermarie to miejscowość w centrum Bornholmu. Tutejszy kościół został zbudowany z czerwonawego granitu w 1885 roku w stylu neoromańskim. Zastąpił średniowieczny Marienkirche. Ołtarz przedstawia Jezusa w ogrodzie Getsemane. Ołtarz i ambona pochodzą ze starego kościoła.
W 1982 roku kościół otrzymał gliniany krzyż. Na dziedzińcu kościoła znajduje się 6 kamieni runicznych z XI wieku oraz kaplica z 1825 roku. Jest to najstarsza budowla Vestermarie.
