Bornholm, często nazywany "klejnotem Bałtyku", jest wyjątkową wyspą o bogatym dziedzictwie przyrodniczym i krajobrazowym. Ta duńska wyspa, leżąca na Bałtyku, jest domem dla licznych obszarów chronionych, które umożliwiły rozwój unikalnych gatunków roślin i zwierząt. Krajobraz Bornholmu to efekt długotrwałej interakcji między człowiekiem a przyrodą, trwającej przez ostatnie 10 000 lat.
Już w epoce kamiennej i brązu chłopi wypalali lasy, aby przygotować glebę pod uprawę roli i wypas zwierząt. W epoce żelaza większość obszaru wyspy była wykorzystywana rolniczo. W ciągu ostatnich 100 lat rozwój rolnictwa oraz rozbudowa obszarów zabudowanych znacząco zmniejszyły obszary naturalnych krajobrazów na wyspie. Dodatkowo, nasadzenia lasów jodłowych i wydobycie surowców naturalnych także miały wpływ na zmniejszenie dzikich obszarów.
Bornholm oferuje zróżnicowane krajobrazy, które są godne uwagi. Wschodnie, północne i zachodnie wybrzeża wyspy są skaliste i klifowe, sięgające nawet 80 metrów wysokości, zwłaszcza w okolicach cypla Hammeren. Na południu znajdują się rozległe i szerokie piaszczyste plaże. Środkowa i północna część wyspy charakteryzuje się pagórkowatym terenem, podczas gdy na południu dominują równinne krajobrazy i wydmy. Najwyższym wzniesieniem Bornholmu jest Rytterknaegten, osiągający wysokość 162 metrów nad poziomem morza i położony w centrum wyspy.
Wyspa jest także przecięta kilkoma krótkimi rzekami, z których najdłuższą jest Øle Å, licząca 22 kilometry. Na Bornholmie znajduje się również kilkanaście niedużych jezior, które albo są pozostałościami po epoce lodowcowej, albo wyrobiskami kopalnianymi. Największym z nich jest Hammerso, o długości 650 metrów, szerokości 150 metrów i głębokości 13 metrów.
Mimo wpływu działalności ludzkiej, Bornholm wciąż zachowuje swoją przyrodniczą urodę i stanowi doskonałe miejsce do obserwacji różnorodnych krajobrazów i fauny. Obszary chronione odgrywają ważną rolę w ochronie tutejszej przyrody, umożliwiając zachowanie unikalnych ekosystemów i gatunków.
Krajobraz wybrzeża Bornholmu stanowi fascynujący kontrast różnorodnych elementów. Skaliste wybrzeża, takie jak Jons Kapel na północy od Hasle, północny przylądek Hammeren oraz niemal całe północne wybrzeże od miasta Allinge do miasta Svaneke, to tylko niektóre z atrakcji, które czekają na odwiedzających.
Wybrzeże północne unosi się dumnie z morza, tworząc strome klify i urwiska. Mimo wysokich klifów, w niektórych zakątkach, między niskimi przybrzeżnymi skałami, ukrywają się małe, urocze piaszczyste plaże, malownicze nadmorskie łąki i urokliwe bagna porośnięte trzciną.
Zupełnie inną historię opowiada południowa część wyspy - tam, gdzie piękne wydmy z piasku i bujna roślinność dominują krajobraz. Rozpoczynając od Nexo i Snogebaek, natrafiamy na niskie, podmokłe wybrzeże piaszczyste, które w miarę przemieszczania się na zachód w kierunku Dueodde, przekształca się w szerokie wybrzeże wydmowe o długości ponad kilometra, utworzonego z drobniutkiego piasku.
Bornholm kryje wiele tajemnic w swoim urozmaiconym krajobrazie. Jednym z najbardziej fascynujących elementów tej wyspy są doliny szczelinowe, których powstanie datuje się na tysiące lat temu, w wyniku działania impetu lodowca. Odkryjmy razem, jak te tajemnicze formacje skalne wpłynęły na obecny krajobraz Bornholmu.
Wyspa Bornholm zawdzięcza swój obecny wygląd dwóm okresom glacjacji, które miały miejsce około 15 i 12 tysięcy lat temu. To wówczas lodowiec dwukrotnie przetoczył się przez tę wyspę, pozostawiając po sobie trwały ślad. Jednym z najbardziej charakterystycznych efektów tego działania są tzw. doliny szczelinowe. Największe z nich to Ekkødalen i Døndalen, które powstały wskutek pęknięć tektonicznych, a następnie zostały ukształtowane przez nasuwający się lodowiec. Górne krawędzie tych dolin zostały wygładzone przez morenę denną, pozostawiając nam fascynujący krajobraz.
Efekty erozji lodowcowej widać także w postaci wygładzonych granitowych pagórków, które można spotkać w północnej części wyspy. Ponadto, Bornholm obfituje w liczne głazy narzutowe i otoczaki, które są pozostałościami po lodowcu. Ta złożoność geologiczna sprawia, że wyspa jest niezwykle zróżnicowana krajobrazowo i stanowi źródło surowców mineralnych, które od wieków służą miejscowemu przemysłowi i rękodziełu.
W dolinach szczelinowych powstały również strumienie, które swoje źródło mają w wyższych partiach wyspy, a następnie płyną w kierunku morza. Głębokie doliny chronią te strumienie przed zimowym wiatrem i latem zapewniają cień i chłód, co tworzy idealne warunki dla rozwoju bogatej fauny i flory.
Bornholm to nie tylko malowniczy krajobraz, ale także fascynująca historia geologiczna, która kształtowała tę wyspę przez wieki. Doliny szczelinowe to jedno z najbardziej uderzających świadectw oddziaływania lodowca na to magiczne miejsce. Gdy odwiedzasz Bornholm, nie zapomnij odkryć tajemnic tych wspaniałych formacji skalnych i zanurzyć się w historii i pięknie tej wyjątkowej wyspy.
Bornholm, malownicza wyspa na Morzu Bałtyckim, kryje w sobie fascynujący krajobraz kulturowy - wrzosowiska. Do połowy XVIII wieku znaczna część wyspy była pokryta tym charakterystycznym ekosystemem, który powstał jako efekt wiekowego wypasu bydła. Dziś, choć w mniejszym stopniu, nadal można spotkać pojedyncze fragmenty tych dawnych wrzosowisk, które udało się ochronić przed zmianami krajobrazu.
W Hammerknuden, otwartych terenach Bornholmu, można poczuć atmosferę minionych czasów dzięki zabiegom pielęgnacyjnym. Paradisbakkerne oraz centralna część Rutsker Hojlyng to miejsca, gdzie próbuje się zachować dla przyszłych pokoleń resztki pierwotnych, dzikich wrzosowisk. To jakby podróż w czasie do czasów, gdy te tereny były dominowane przez wrzosy.
Jednakże, prawdziwą rzadkością są wrzosowiska Balkalyngen - jedyne w Danii wrzosowiska położone na piaskowcu. To unikalne ekosystemy, które są nie tylko miejscem dla dzikiej przyrody, ale także cennym źródłem wiedzy naukowej o ekologii i historii Bornholmu.
Bornholmskie wrzosowiska, choć dzisiaj już nie tak powszechne, nadal odgrywają istotną rolę w zachowaniu dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego tej urokliwej wyspy. Dzięki staraniom ludzi i ochronie środowiska możemy nadal cieszyć się ich pięknem i zachwycać się historią, która się za nimi kryje.
Bornholm może pochwalić się jednym z najbardziej fascynujących i zróżnicowanych krajobrazów leśnych w Danii. To tutaj, na ziemi tej urokliwej wyspy, kryją się lasy, które skrywają niezliczone tajemnice przyrody.
Według statystyk, Bornholm jest najbardziej zalesionym województwem w Danii, gdzie ponad 20% obszaru wyspy jest pokryte lasami. Najbardziej imponującym kompleksem leśnym jest Almindingen, zajmujący trzecie miejsce pod względem wielkości w kraju. Wznosząc się na skalistym podłożu, góruje nad okolicą, tworząc niesamowity widok, który zachwyca każdego, kto się tu znalazł.
Co jednak sprawia, że lasy Bornholmu są tak wyjątkowe? Warto zaznaczyć, że wiele z tutejszych lasów zostało posadzonych na obszarach, które kiedyś były pokryte wrzosowiskami. To efekt długotrwałych działań człowieka, które przyczyniły się do stworzenia tego niezwykłego krajobrazu leśnego.
Jednak to nie koniec opowieści o Bornholmie. Wzdłuż wybrzeży wyspy oraz przy licznych strumieniach i potokach zachowały się fragmenty pierwotnych lasów, które są prawdziwą perłą przyrodniczą. Charakteryzują się one unikalnym składem gatunkowym, gdzie dominują drzewa takie jak grab i czereśnia, typowe dla tego regionu. To właśnie tutaj możemy zanurzyć się w dziką naturę i odkryć piękno pierwotnych lasów Bornholmu.
Dodatkowo, na wyspie spotkamy wiele małych lasków oraz tzw. lasów galeriowych, które towarzyszą potokom i strumieniom. Te niewielkie oazy zieleni tworzą niezwykłe miejsca na spacer czy relaks w otoczeniu dzikiej przyrody.
Bornholm zachwyca nie tylko pięknymi krajobrazami i malowniczym wybrzeżem, ale także swoimi bagnami i jeziorami. Chociaż Bornholm nie może konkurować z ilością wód słodkich znalezionych w niektórych innych częściach Danii, to nadal oferuje wyjątkowe i fascynujące doświadczenia przyrodnicze.
Hammersø to perła Bornholmu i jednocześnie jedyny duży zbiornik słodkowodny na wyspie. To wyjątkowe miejsce o charakterze górskim stanowi niezaprzeczalne atrakcje dla miłośników przyrody i turystów. Jezioro to otoczone jest bujnym lasem i malowniczymi wzgórzami, tworząc scenę godną zachwytu.
Jednak to nie wszystko, co Bornholm ma do zaoferowania w kwestii wód słodkich. Na wyspie znajduje się wiele bagien i małych płytkich jeziorek, które spotkasz zarówno na otwartych przestrzeniach, jak i w gęstych lasach. Wiele z tych obszarów bagien było wykorzystywanych do wydobycia torfu podczas II wojny światowej, a dziś pozostały po tym okresie małe, niezarośnięte jeziorka, które stanowią świadectwo historii wyspy.
Jeziora, sadzawki i bagna Bornholmu stanowią ważne siedlisko różnorodnych i często rzadkich organizmów. Podczas wiosennych nocy, gdy księżyc rządzi nocnym niebem, można podziwiać tańce godowe żurawi i posłuchać koncertów rzekotek. To niezapomniane wrażenia, które pozostawiają niezatarte wspomnienia i pozwala poczuć się jednym z natury.
Bornholm jest nie tylko piękną wyspą o malowniczych krajobrazach, ale także ma bogate złoża geologiczne, które stanowią podstawę lokalnej działalności wydobywczej. Wydobywa się tu różnorodne surowce, które znalazły zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu i budownictwa.
Jednym z głównych surowców wydobywanych na Bornholmie jest granit. Ten twardy kamień jest używany do produkcji pomników, elementów do budowy dróg, budowli wodnych oraz tłucznia. Wapień i piaskowiec to inne ważne materiały wydobywane na wyspie, które były wykorzystywane przy budowie domów oraz do produkcji cementu już od średniowiecza.
W wielu miejscach na Bornholmie prowadzi się wydobycie materiałów budowlanych na bazie żwiru i gliny. Ponadto, w przeszłości drewniany węgiel był używany jako opał podczas obu wojen światowych.
Wyspa jest również bogata w inne specjalne surowce przemysłowe. Skaleń wykorzystywany jest do produkcji szkła, kaolin jest używany do produkcji porcelany, a fosforyty są stosowane do produkcji nawozów sztucznych. Ałun, który jest niezbędny przy garbowaniu skór, również jest wydobywany na Bornholmie.
Na wyspie znajdują się liczne wyrobiska surowców przemysłowych oraz kamieniołomy, które tworzą specyficzny "krajobraz kulturowy". Niektóre z tych zagłębień wypełnione są wodą lub porośnięte roślinnością, tworząc unikalne ekosystemy. Inne pokazują złoża z różnych okresów geologicznych i pozwalają na zgłębienie historii geologicznej wyspy.
Ta dzika wyspa, choć zbliżona do Danii i południowej Szwecji, ma wiele unikalnych przyrodniczych skarbów do zaoferowania.
Jednym z najbardziej interesujących przykładów gatunków, które zadomowiły się na Bornholmie, jest daniel. Ten majestatyczny ssak, choć obecny na wyspie, nie jest jej naturalnym mieszkańcem. Został tutaj wprowadzony przez człowieka i od tamtej pory stał się integralną częścią miejscowej fauny. Spotkanie z dzikim danielem na Bornholmie jest wyjątkowym doświadczeniem, które przypomina nam, jak człowiek może wpływać na środowisko przyrodnicze.
Bornholm słynie także z dużej liczby jeży. Te małe stworzenia, choć urocze, czasami mogą stwarzać pewne wyzwania, zwłaszcza na kempingach. Jeże na Bornholmie cieszą się wyjątkową ochroną i są istotnym elementem ekosystemu wyspy.
Bornholm jest prawdziwym rajem dla miłośników ptaków. Jego bogata ornitofauna obejmuje ptaki morskie oraz ptaki migrujące ze Skandynawii. To miejsce, gdzie można podziwiać te piękne stworzenia w ich naturalnym środowisku. Rezerwaty ornitologiczne, takie jak te w okolicach Nexo i na wyspie Graesholm, są prawdziwymi klejnotami dla ornitologów, oferując niepowtarzalne możliwości obserwacji ptaków i zachwycania się ich różnorodnością.
Na wyspę sprowadzono także żubry z Polski, co stanowi cenny przykład działań mających na celu ochronę zagrożonych gatunków. Bornholm jest miejscem, gdzie przyroda jest w centrum uwagi, a ludzie starają się zachować różnorodność biologiczną.
Niezwykle interesującym aspektem przyrody Bornholmu są nietoperze. Dzięki nowemu sposobowi słuchania tych ssaków, w ciągu ostatnich 10 lat odkryto istnienie 6 nowych gatunków nietoperzy na wyspie. To dowodzi, jak wiele jeszcze można odkryć w świecie przyrody, jeśli tylko jesteśmy wystarczająco cierpliwi i badawczy.
Archeolodzy odkryli na Bornholmie wiele cennych artefaktów związanych z dawnymi mieszkańcami wyspy. Kości wielu zwierząt, takich jak renifery, jelenie, bobry, dziki i kuny, pozwalają na odtworzenie historii przyrody tej wyspy na przestrzeni wieków.
Bornholm słynie także z delikatnych saren, których populacja jest wyjątkowo liczna na tej wyspie. Polowanie na sarny jest tu nadzwyczaj popularne, a jelenie mają imponujące poroża, co przyciąga miłośników przyrody i łowiectwa.
Ptaki stanowią ważny element ekosystemu Bornholmu. Każdego roku odkrywa się tu ponad 100 nowych gatunków ptaków, co czyni wyspę miejscem fascynującym dla ornitologów i miłośników ptasiej przyrody. Szczególnie dwa rodzaje ptaków, Słowik szary i Gawron, są tu bardziej powszechne niż gdzie indziej w Danii.
Migracje ptaków na Bornholm są spektakularne. Wiosną i jesienią można zaobserwować ogromne stada żurawi i pliszek, co sprawia, że wyspa jest wyjątkowa dla obserwatorów ptaków. W ciepłe wiosenne dni na Bornholm przybywają również ptaki wędrowne, takie jak Dziwonia zwyczajna, co dodaje uroku tej wyspie.
Jeśli chodzi o faunę gadów, to Bornholm nie różni się znacząco od reszty Danii. Występuje tu pięć gatunków gadów, z których większość można spotkać w wrzosowiskach w Hammerknuden. Co ciekawe, na wyspie żyje również dziewięć rodzajów płazów, a żaba śmieszka, choć obecna w całej Danii, ma na Bornholmie swoje specjalne miejsce w stawach na wyspie.
Bornholm to prawdziwy skarb przyrody, gdzie różnorodność gatunków i ekosystemów zachwycają każdego, kto odwiedza tę urokliwą wyspę. To miejsce, gdzie natura jest chroniona i doceniana, stanowiąc inspirację dla badań i ochrony przyrody.
