Jeśli planujesz podróż na malowniczą wyspę Bornholm w poszukiwaniu wyjątkowych doznań kulinarnych, to właśnie trafiłeś w samo sedno. Na Bornholmie możesz odkryć szeroki wachlarz smaków i potraw, które zachwycą Twoje podniebienie. Niezależnie od tego, czy jesteś miłośnikiem świeżo wędzonego śledzia, lokalnego piwa, wyrafinowanej domowej czekolady czy pysznych lodów, Gastronomia Bornholmu z pewnością spełni Twoje kulinarne marzenia.
Co sprawia, że bornholmskie smaki są tak niezwykłe? To pasja i zaangażowanie lokalnych producentów żywności, którzy tworzą swoje produkty z ogromnym oddaniem i dbałością o jakość. Nie tylko oni przyczyniają się do wyjątkowego smaku Bornholmu. Nowi przedsiębiorcy, przybywający na wyspę, również wnoszą swoje kulinarnie inspirujące produkty do tej już bogatej gamy smaków. Wspólnota lokalnych przedsiębiorców oraz Bornholmskie Centrum Biznesu stanowią solidne wsparcie, oferując nie tylko cenne porady, ale także praktyczne wskazówki, które pomagają w rozwijaniu tutejszej kuchni i kulinarnej różnorodności. Bornholm to nie tylko piękna wyspa, to także prawdziwa uczta dla podniebienia, która pozostawi w Tobie niezapomniane wrażenia smakowe.
Bornholm od średniowiecza słynie z jedzenia. To tutaj zaczęła się przygoda śledzia Bornholmskiego.Jeszcze100 lat temu co roku jesienią wzdłuż wybrzeży Bornholmu przybywały na tarło miliony śledzi. Połowy odbywały się od sierpnia do początku października, gdyż takie było wtedy prawo. Z biegiem czasu kupcy, rybacy i robotnicy z całego świata zaczęli przybywać na wyspę, aby zdobyć dla siebie część tego bogactwa. Nawet miejscowi rolnicy opuszczali swoje gospodarstwa, aby skorzystać z sezonowego połowu śledzi i zgromadzić zapasy na zimę.
Stoiska i szopy robocze były masowo ustawiane, a złowione śledzie- solone, sprzedawane i ładowane na pokład statków handlowych. Rybacy wypływali wieczorem małymi łodziami, rano następował wyładunek i przygotowywanie, następnie sprzedaż i po południu wysyłka transportu śledzi. Były wysyłane do różnych miejsc w pozostałych częściach Europy, gdzie odsprzedawano je z dobrym zyskiem. Była to bardzo gorączkowa pora roku - ale też dość opłacalna, ponieważ solony śledź był bardzo poszukiwanym towarem na południu, gdzie w okresie Wielkiego Postu nie wolno było jeść mięsa. Po reformacji w 1536 r. zniesiono post i prawie wstrzymano eksport śledzia. Jednak połów śledzia trwał nadal - gdyż był ważnym źródłem pożywienia.
Około 100 lat temu zwykli ludzie spożywali śledzie dwa razy dziennie, jadano je bezpośrednio z beczki, często z głową, skórą i kośćmi. Prawdopodobnie z tego okresu pochodzi regionalna potrawa Bornholmu: smażony śledź. Prawdę mówiąc, jest to danie, które podając osobom, które wcześniej go nie próbowały, mogą być dość zaskoczone jego smakiem. Jest to solony filet śledziowy, który został trochę rozmiękczony, obtoczony w mące żytniej i smażony na maśle. Podawany jest z marynowanymi burakami, chlebem żytnim, dużą ilością miękkiej cebuli i musztardą, a do tego obowiązkowo piwo lub sznaps.
Do dziś zachowały się ślady tego okresu, wystarczy przejść się z Hullehavn w Svaneke w kierunku Årsdale, gdzie nadal można zobaczyć pozostałości małych portów i szop rybaków.
Najwcześniejsze zapiski o eksporcie wędzonego śledzia przez bornholmskich rybaków datują się na XVII wiek, ale to dopiero w latach 70. i 80. XIX wieku rozpoczęto bardziej systematyczną produkcję tego wyjątkowego przysmaku. Dziś na wyspie można odnaleźć tylko kilka oryginalnych wędzarni oraz zachować tradycyjny sposób przygotowywania śledzia, co czyni go unikalnym w skali świata.
W przeszłości, śledzie były łowione lokalnie, ale z czasem, gdy głównymi nabywcami tego przysmaku stali się turyści, ludzie zaczęli sprowadzać śledzie z innych części Danii. Śledzie z innych wód duńskich były zazwyczaj większe niż te z Bornholmu, co sprawiło, że konsumenci mieli wrażenie, że dostają więcej za swoje pieniądze, uważając jednak, że to właśnie małe śledzie z Bornholmu oferują najwyższy smakowy rarytas.
Dziś bornholmski wędzony śledź to prawdziwa ikona kulinarnego dziedzictwa wyspy. Proces przygotowywania śledzia w tradycyjny sposób jest nadal przestrzegany, a wędzarnie, które przetrwały próbę czasu, przyciągają turystów, którzy pragną doświadczyć autentycznego smaku Bornholmu.
Sekret bornholmskiego wędzonego śledzia tkwi w starannie dobranych składnikach i precyzyjnej technice wędzenia. Śledzie są solone i suszone, a następnie wędzone na drewnie, które nadaje im charakterystyczny, dymny aromat. Wędzarnie na Bornholmie stosują tradycyjne metody, korzystając z wiekowych przepisów przekazywanych z pokolenia na pokolenie. To właśnie ta staroświecka technika wędzenia nadaje śledziowi jego wyjątkowy smak i zapach, który przenosi nas w czasie do tradycji i historii wyspy.
Podczas wizyty na Bornholmie nie można przegapić okazji spróbowania miejscowej specjalności, którą jest "Sol over Gudhjem". To danie, które stanowi prawdziwą kulinaryczną ikonę wyspy. Składa się z kanapki z wędzonym śledziem, żółtkiem jaja, rzodkiewką i szczypiorkiem.
"Sol over Gudhjem" to nie tylko potrawa, to także kawałek historii Bornholmu. To smak, który jest nie do podrobienia i który przypomina o tradycjach rybackich tej urokliwej wyspy. Jeśli jeszcze go nie spróbowałeś lub po prostu tęsknisz za jego smakiem, odwiedź jedną z wielu wędzarni na Bornholmie lub zobacz przepis piniżej:
Składniki dla 2 osób:
2 wędzone śledzie
2 kromki grubego chleba żytniego
trochę masła
2 surowe żółtka
6 rzodkiewek
2 łyżki stołowe siekanego szczypiorku
8 krążków czerwonej cebuli
Sól i pieprz
Jak przygotować danie:
Oczyść wędzone śledzie ze skóry i kości. Ostrożnie wyjmij mięso ze skóry i przełóż filety na chleb żytni. Rzodkiewki oczyścić i pokroić w cienkie plasterki. Szczypiorek opłucz i pokrój. Obierz czerwoną cebulę i pokrój w krążki. Śledzie posyp rzodkiewkami, szczypiorkiem, czerwoną cebulą oraz solą i pieprzem. Oddziel białko od żółtka i ostrożnie umieść żółtko na każdym kawałku otwartej kanapki.
Ale Bornholm to także miejsce, gdzie odbywa się niezwykły konkurs kulinarny o nazwie "Słońce nad Gudhjem". To wydarzenie, które przyciąga uwagę miłośników kuchni z całego świata. Szefowie kuchni rywalizują, tworząc najwykwintniejsze dania z wykorzystaniem lokalnych produktów, w tym wędzonego śledzia. To nie tylko konkurs, to również okazja do śledzenia kreatywności i pasji kucharzy oraz do degustacji niezwykłych potraw.
W ogrodach i na drzewach Bornholmu rosną najbardziej egzotyczne owoce w Danii, takie jak figi i morwy, które czerpią swoje bogactwo smaku z ciepła skał i słońca nad Bałtykiem.
Bornholmscy rolnicy stanowią prawdziwy skarb tej wyspy, dostarczając produkty o niezwykłej jakości. Ich plony trafiają nie tylko na lokalne stoły, ale również stają się inspiracją dla kucharzy z bliska i daleka, którzy tworzą wyjątkowe dania oparte na tutejszych składnikach.
Na Bornholmie nie brakuje firm i producentów, którzy wytwarzają nagradzane sery, wyśmienite produkty mięsne, czekoladę, lody, olej rzepakowy, mąkę, pieczywo, ciastka i wiele, wiele więcej. To miejsce, gdzie tradycja spotyka się z nowoczesnością, a pasja do jedzenia przekłada się na najwyższą jakość produktów.
Mięso i produkty mięsne z Bornholmu cieszą się wyjątkowym uznaniem ze względu na ich jakość i pochodzenie. Wyspa ta jest znana z ekologicznego wychowu bydła, a także owiec i jagniąt, co sprawia, że produkty mięsne z Bornholmu są nie tylko smaczne, ale także odzwierciedlają troskę o przyrodę i zachowanie naturalnego krajobrazu wyspy.
Na Bornholmie bydło pochodzące od ras takich jak Dexter i Scottish Highland jest wypasane w rezerwatach przyrody, takich jak Ekkodalen, Klintebakken, NaturBornholm, Hammerknuden i inne. To nie tylko dbałość o jakość mięsa, ale także o zachowanie unikalnego krajobrazu wyspy. Bydło jest karmione w zimowych miesiącach sianem, kiszonką oraz trawą i ziołami z czystych terenów, co przekłada się na wyjątkowy smak i jakość mięsa. To podejście do hodowli bydła zapewnia wysoką jakość i smak mięsa, które doceniają smakosze.
Owce i jagnięta również odgrywają ważną rolę na Bornholmie. Wyspa jest domem dla jednego z największych stad owiec na Bornholmie, liczącego około 600 sztuk. Te zwierzęta pasą się na obszarach wokół średniowiecznej fortecy Hammershus, a także na innych obszarach wyspy. To nie tylko zapewnia naturalne utrzymanie krajobrazu, ale także korzystnie wpływa na jakość mięsa. Gdy owce i jagnięta nie są na pastwiskach, są karmione mieszankami traw bogatymi w składniki odżywcze, co przekłada się na wyjątkowo smaczne i soczyste mięso.
Jednym z czołowych graczy na wyspie jest Bornholmska Mleczarnia, która zdobyła liczne nagrody za swój ser Danablu, stając się symbolem wysokiej jakości żywności z Bornholmu.
Co sprawia, że produkty mleczne z Bornholmu są tak wyjątkowe? To m.in. troska o pochodzenie składników. Mleko do słynnego sera Danablu pochodzi od krów z Bornholmu, które latem pasą się na ekologicznych łąkach. Słone morskie powietrze wpływa na smak mleka, a w konsekwencji także na ser o niezrównanym aromacie i konsystencji.
Bornholmska Mleczarnia Andels to nie tylko producent serów, ale również niezależna mleczarnia należąca do lokalnych producentów mleka na wyspie. Istniejąca od 1950 roku, od 1970 roku jest jedyną mleczarnią na Bornholmie. 44 dostawców dostarcza codziennie mleko, z którego powstają różnorodne produkty mleczarskie, takie jak mleko pasteryzowane, masło, produkty kwaśne i oczywiście znakomity ser Danablu, który zdobywa uznanie zarówno lokalnych konsumentów, jak i miłośników serów na całym świecie.
Bornholmska Mleczarnia Andels ma na swoim koncie wiele prestiżowych nagród, w tym aż trzykrotnie zdobyty tytuł "World Cheese Champion" w Wisconsin, w latach 1980, 1988 i 2014. Jest to niezwykłe osiągnięcie, które potwierdza wyjątkową jakość serów tej mleczarni. Dodatkowo, mleczarnia zdobyła również złoty medal na Krajowej Wystawie Mleczarni w 2011 roku, za ser 60+ Danablu, co potwierdza nie tylko smak, ale także rzetelność i tradycję produkcji.
W świetle wschodzącego słońca na Bornholmie, niedaleko Østerlars, powstała niewielka, ale wyjątkowa mleczarnia o nazwie Lykkelund Gedemejeri. To miejsce, które kusi smakoszy i miłośników sera koziego swoją autentycznością i wyjątkowym smakiem. To tu, dzięki pasji i pracy Lene Schrøder i Lene Mortensen, 48 uroczych kóz przekształca około 25 000 litrów mleka rocznie w różnorodne kozie sery.
Lykkelund Gedemejeri to nie tylko miejsce produkcji sera, to także prawdziwa bornholmska historia miłości do zwierząt i pasji do tworzenia wyjątkowych smaków. W sklepie na farmie możesz odkryć różnorodność kozich serów, które podkreślają unikalność i autentyczność Bornholmu. To miejsce, gdzie tradycja spotyka się z nowoczesnością, a kozie mleko staje się składnikiem wyjątkowych przysmaków.
Kozie sery z Lykkelund Gedemejeri to nie tylko wyjątkowy smak Bornholmu, ale także okazja do wsparcia lokalnych producentów, którzy z pasją i troską tworzą te wyjątkowe delikatesy. To także zaproszenie do podróży przez bornholmskie smaki i odkrywania tajemniczych aromatów, które skrywają się w serach kozich. Lykkelund Gedemejeri to prawdziwy skarb na bornholmskiej mapie smaków, który warto poznać i docenić.
Tutaj nie istnieją prawie żadne ograniczenia, jeśli chodzi o lokalną produkcję. Znajdziesz tu liczne browary, piekarnie wytwarzające wysokiej jakości pieczywo, urocze lodziarnie z pysznymi lodami, a także wiele innych miejsc, gdzie można degustować unikalne i lokalnie produkowane dobra.
Rok 2016 stał się przełomowym momentem, kiedy Bornholmska restauracja Kadeau zdobyła swoją pierwszą gwiazdkę w przewodniku Michelin. Oddział tej restauracji w Kopenhadze już wcześniej otrzymał swoją pierwszą gwiazdkę w 2013 roku, a pięć lat później, w 2018 roku, zdobył drugą gwiazdkę, którą utrzymuje do dziś. To dowód na nieustający rozwój i pasję Bornholmskich kucharzy, którzy doskonalą swoje umiejętności, aby zaoferować niezapomniane doznania kulinarne.
W 2020 roku pojawiła się kolejna perełka na bornholmskiej mapie gastronomicznej - restauracja Det Røde Pakhus w Rønne, która została nagrodzona Michelin Plate Award. To może nie być gwiazdka Michelin, ale to zaszczyt, który pozwala zaistnieć w przewodniku po restauracjach godnych polecenia. To także dowód na to, że Bornholm stale rozwija swoją ofertę kulinarą i przyciąga smakoszy z całego świata.
Landrynki z Svaneke Bolcher - W tradycyjnym domu kupieckim w Svaneke znajduje się najsłynniejsza fabryka landrynek. Svaneke Bolcher oferuje Bornholm, mała wyspa o ogromnym sercu kulinarnej tradycji, jest miejscem, gdzie jakość i autentyczność smaków są priorytetem. Podczas swojej podróży po wyspie warto odkrywać niezwykłe regionalne produkty, które tworzą wyjątkową kuchnię Bornholmu.landrynki o różnych smakach, które rozpływają się w ustach i przenoszą smak dzieciństwa.
Czekolada Bornholmu - W miejscach takich jak Snogebaek, Svaneke, Gudhjem i Ronne, można znaleźć producentów ręcznie robionej czekolady, co czyni tę wyspę prawdziwym rajem dla miłośników słodyczy. Producenci na wyspie przykładają ogromną uwagę do detali, tworząc czekoladę o niepowtarzalnym smaku i teksturze. Każda tabliczka czy pralinka jest wykonywana ręcznie, co sprawia, że są one wyjątkowe i pełne charakteru.
Bornholmskie Karmelki - W centrum Gudhjem, w zabytkowym budynku hotelu Jantzens, znajduje się pierwsza fabryka karmelków w Danii, której historia sięga roku 1879. To miejsce, w którym bornholmskie karmelki są tworzone z niesamowitą pasją i troską o tradycję. Każdy karmelek jest wytwarzany ręcznie, z naturalnych składników, bez sztucznych dodatków. Tutejsi cukiernicy zachowują starodawne receptury, tworząc karmelki o wyjątkowym smaku i konsystencji. Wizyta w fabryce to nie tylko degustacja, to prawdziwa podróż w czasie, gdzie można poznać proces tworzenia tych pyszności.
Bornholmskie Wina i Piwo - Bornholm może nie kojarzyć się od razu z winem, ale ta urokliwa wyspa ma klimat i warunki, które sprzyjają uprawie winorośli. Winnica w Pedersker jest tego doskonałym przykładem. Od 2005 roku produkuje wysokiej jakości wina gronowe i owocowe, a także destyluje wyjątkową whisky. Tutejsi winiarze troszczą się o każdy szczegół, tworząc wina o wyjątkowych smakach i aromatach. W miasteczku Svaneke na Bornholmie znajduje się jedno z najbardziej uznanych duńskich browarów. Browar Svaneke słynie z warzenia piwa z pasją i zachowując tradycje. Ich szeroki asortyment obejmuje różnorodne style piwa, od lekkich lagerów po bogate i aromatyczne.
Bornholmska Akvavit - W miejscowości Nexø, mieści się Bornholmske Spritfabrik, gdzie od 1994 roku produkuje się tę wyjątkową wódkę. Bornholmska akvavit to nie tylko tradycja, to także różnorodność smaków, w tym tradycyjna miodowa "honningsyp" z płynnym miodem. W Bornholmske Spritfabrik, producenci łączą tradycyjne metody z nowoczesnym podejściem, tworząc wyborne trunki o wyjątkowych smakach. Każda butelka akvavitu jest wyrazem pasji i troski o zachowanie tradycji. W Bornholmske Spritfabrik można uczestniczyć w degustacjach, gdzie można poznać historię i proces produkcji tych wyjątkowych alkoholi. To także doskonała okazja do zakupu butelki akvavitu jako pamiątki z Bornholmu.
Bornholmskie Lody - W miejscowościach Svaneke, Gudhjem i Allinge można znaleźć smakowite lody o różnych, czasem nietypowych smakach, takich jak lody o smaku piwa czy słynnego bornholmskiego sera Danablu. Co więcej, te lody to produkty ekologiczne, bez sztucznych dodatków.
Bornholmski Makaron - Bornholmski makaron wyróżnia się na tle innych rodzajów makaronów dzięki swojej wyjątkowej jakości. Pszenica durum, używana do jego produkcji, jest znana z wysokiej zawartości białka, co czyni ten makaron nie tylko smacznym, ale również wartościowym pod względem odżywczym. To doskonały wybór dla tych, którzy cenią zdrową żywność. Bornholmski makaron charakteryzuje się wyjątkowym smakiem i konsystencją. Jest znany ze swojego delikatnego, ale wyrazistego smaku, który doskonale komponuje się z różnymi sosami i dodatkami. To idealna baza dla potraw kuchni włoskiej i nie tylko.
Bornholmersennep (Musztarda) - Bornholmersennep to produkt, który budzi ciekawość smakoszy na całym świecie. Jej receptura pozostaje pilnie strzeżoną tajemnicą. Sekret smaku leży w starannie wyselekcjonowanych przyprawach, które nadają musztardzie wyjątkowy aromat i pikantność. To tajemnica, którą lokalni producenci przekazują z pokolenia na pokolenie. Proces produkcji bornholmersennepu to rzemieślnicza tradycja, która wymaga precyzji i doświadczenia. Każdy składnik jest odmierzany ręcznie, a proces mieszania i maceracji odbywa się z zachowaniem najwyższych standardów jakości. To tradycyjne podejście, które sprawia, że bornholmska musztarda ma niepowtarzalny smak.
Bornholm to prawdziwa uczta dla smakoszy, a restauracje opatrzone szyldem „Regional madkultur Bornholm” to miejsca, gdzie można odkryć lokalne smaki tej magicznej wyspy. Ale to nie jedyna okazja do degustacji bornholmskich potraw.
Erichsens Gård: Odkrywanie Tradycji na Laksegade 7 w Rønne
Erichsens Gård to nie tylko muzeum w domu mieszczańskim, ale także prawdziwy skarb dla miłośników tradycyjnej kuchni Bornholmu. Codziennie możesz doświadczyć niezapomnianych pokazów i degustacji dawnych potraw bornholmskich, które przygotowywane są z pasją i z użyciem tradycyjnych metod.
To miejsce przenosi cię w czasie, abyś mógł poznać smaki, które od wieków kształtują kulinarną tożsamość Bornholmu. Próbuj pieczywa, konfitur i innych smakołyków przyrządzanych na miejscu, a każdy kęs będzie podróżą w głąb historii i tradycji wyspy.
Bornholm to nie tylko miejsce, gdzie lokalni mieszkańcy cenią sobie wyjątkową jakość żywności. To także prawdziwe królestwo przysmaków, które docenią wszyscy odwiedzający tę magiczną wyspę. Wyspa Bornholm może być mała pod względem powierzchni, ale jej smaki są niezwykle duże.
Bornholm to miejsce, gdzie lokalne produkty żywnościowe są znane z wysokiej jakości i smaku. Właściciele restauracji, kucharze i mieszkańcy Bornholmu doceniają to skarbisko smaków, które oferuje wyspa. Dlatego nie brakuje restauracji, które serwują wyłącznie potrawy oparte na lokalnych surowcach.
Nie trzeba długo szukać, aby znaleźć miejsca, gdzie lokalne produkty są uprawiane, przetwarzane i sprzedawane. Bornholm jest dosłownie pełen takich miejsc. Wiele z nich można odwiedzić podczas wizyty na wyspie, a odwiedziny u lokalnych producentów to niezapomniana okazja do poznania tajemniczych smaków Bornholmu.
Dla większości ludzi na Bornholmie jakość żywności to priorytet, dlatego sięgają po lokalne produkty z pełnym przekonaniem. Wszystko to sprawia, że Bornholm to prawdziwy raj dla smakoszy. Warto poznać te smaki, które kształtują kulinarną tożsamość wyspy, i odkrywać je podczas swojej podróży. Niech Bornholm stanie się miejscem, gdzie nie tylko podziwiasz malownicze krajobrazy, ale także odkrywasz smaki, które kryją się w lokalnych przysmakach.
