Wyspa Bornholm, od dawnych czasów uznawana za skarb na Bałtyku, posiada bogatą historię sięgającą prehistorycznych czasów. Świadectwa pierwotnego osadnictwa na Bornholmie datowane są na lata 9000–8000 p.n.e., co czyni ją jednym z najstarszych zamieszkałych obszarów w tej części Europy. W tamtych czasach Bornholm stanowił część lądowego połączenia z terenami dzisiejszej Polski i Niemiec, które oddzieliły się między latami 6800–4500 p.n.e., a tym samym wyspa została odizolowana.
Jednym z najciekawszych świadectw osadnictwa na Bornholmie jest obóz warowny, który istniał około 3500 roku p.n.e. w okolicach dzisiejszego Aakirkeby. Do dziś można dostrzec pozostałości umocnień i wałów ziemnych, które pełniły funkcję obronną. Z tego okresu pochodzą również pierwsze ślady rolnictwa na wyspie, co świadczy o umiejętnościach uprawy ziemi i gospodarowaniu zasobami naturalnymi przez ówczesnych mieszkańców.
W czasach XIII–IX wieku p.n.e. na Bornholmie powstały liczne rytualne kamienie naskalne w Madsebakke oraz kamienie kultowe, znane jako menhiry. Te wyjątkowe artefakty są ważnym świadectwem kultury i religijności pradawnych mieszkańców wyspy. Ich znaczenie historyczne oraz artystyczne przyciągają badaczy i entuzjastów z całego świata.
Bornholm jest nie tylko miejscem o niezwykłej historii, ale również odzwierciedleniem wielokulturowej przeszłości regionu bałtyckiego. Wpływy różnych kultur, w tym germańskiej, skandynawskiej i słowiańskiej, przyczyniły się do kształtowania unikalnej tożsamości wyspy i jej mieszkańców na przestrzeni wieków.
Dziś wyspa Bornholm to nie tylko piękne krajobrazy, ale także fascynujące świadectwo historii ludzkości. Jej prehistoryczne dziedzictwo, takie jak pozostałości osad, kamienne artefakty i monumentalne konstrukcje, stanowią nieocenioną wartość dla badaczy i pasjonatów historii. Przez wieki Bornholm odgrywał ważną rolę jako punkt przecięcia różnych kultur i szlaków handlowych, a dziś zaprasza odwiedzających do odkrywania bogactwa swojej przeszłości i cieszenia się urokami współczesnego życia na wyspie.
Początki osadnictwa na Bornholmie datują się na V - VI wiek n.e., kiedy to germańskie plemię Burgundów zamieszkiwało te ziemie. Jednakże, w późniejszych czasach, na wyspie osiedlili się również Wikingowie, którzy przyczynili się do dalszego rozwoju i kształtowania kultury Bornholmu. Pierwsze wzmianki o Bornholmie, wówczas znanym jako Burgundarholm, pochodzą z roku 890 n.e.
Okres od IX do XII wieku był niezwykle burzliwym czasem na wyspie. Trwały walki pomiędzy germańskimi Danami a słowiańskimi Wendami o kontrolę nad tym strategicznym obszarem. Z tego okresu pochodzą charakterystyczne dla Bornholmu rotundowe kościoły obronne, z których cztery przetrwały do dzisiaj - w Nyker, Olsker, Nylars i Østerlars. Te imponujące budowle są świadectwem dramatycznych wydarzeń tamtych czasów i stanowią ważną część dziedzictwa kulturowego Bornholmu.
W 1149 roku znaczna część Bornholmu dostała się pod władanie arcybiskupstwa z Lund, co spowodowało nasilenie rywalizacji pomiędzy przedstawicielami duńskiej władzy królewskiej a namiestnikami arcybiskupstwa. Siedzibą władz kościelnych stał się majestatyczny zamek Hammershus, wzniesiony na północy wyspy w około 1250 roku. Natomiast warownia Lilleborg, usytuowana w centralnej części wyspy w obecnych lasach Almindingen, pełniła rolę bastionu królewskiej władzy i odegrała ważną rolę w historii Bornholmu. Niestety, w wyniku licznych starć, Lilleborg został zniszczony.
Średniowiecze na Bornholmie to niezwykle interesujący okres pełen konfliktów, budowy potężnych fortyfikacji i rozwoju kultury. Dzisiaj możemy podziwiać pozostałości tamtej epoki w postaci rotundowych kościołów obronnych oraz pozostałości zamków i warowni.
W XIV i XV wieku faktyczną władzę nad wyspą Bornholm sprawowali kupcy z Lubeki, którzy przejęli zwierzchnictwo nad nią w 1525 roku. Jednak w 1578 roku król duński Fryderyk II odzyskał kontrolę nad wyspą. W 1645 roku, w trakcie walk o panowanie na Morzu Bałtyckim pomiędzy Danią i Szwecją, Bornholm został przejściowo opanowany przez Szwedów.
Jednakże w tym samym roku na Bornholmie wybuchło powstanie przeciwko panowaniu szwedzkiemu. Przywódcami powstania byli między innymi Jens Pedersen Kofoed (1628-1691), Paul Anker i Willum Clausen. Powstańcy odnieśli zwycięstwo, zabijając między innymi szwedzkiego komendanta wyspy Printzenskölda (1615-1658) i wypędzając wojska szwedzkie. Powstanie zakończyło się traktatem pokojowym w Kopenhadze w 1660 roku, w wyniku którego wyspa została przekazana Koronie Duńskiej, a jej mieszkańcy otrzymali liczne przywileje królewskie. Wśród nich było prawo produkcji alkoholu oraz utworzenie oddziałów Obrony Bornholmskiej, które istnieją do dziś i składają się wyłącznie z mieszkańców wyspy.
W XVII wieku rozpoczęto eksploatację surowców skalnych i węgla. Zyski z ich sprzedaży oraz z rybołówstwa przyczyniły się do rozwoju gospodarczego wyspy, choć przerwane zostały przez epidemie i wojny napoleońskie. Kolejni duńscy królowie wzmacniali Bornholm pod względem militarnym, jako ważną bazę morską dla Danii. W 1684 roku król Chrystian V rozpoczął budowę twierdzy morskiej na oddalonej o 18 km na wschód małej wysepce, nazwanej Christiansø na jego cześć. Do dziś Christiansø podlega jurysdykcji duńskiego Ministerstwa Obrony.
Po zakończeniu wojen, Bornholm ponownie rozpoczął swój gospodarczy rozwój. W 1866 roku otwarto stałe linie żeglugowe pomiędzy Kopenhagą a pobliskim Ystadem w Szwecji, z codzienną żeglugą parowcami. Ten fakt przyczynił się do rozwoju turystyki na Bornholmie, szczególnie po uruchomieniu stałego połączenia promowego z Sassnitz na niemieckiej wyspie Rugia.
10 kwietnia 1940 roku Niemcy wylądowali na wyspie, rozpoczynając budowę fortyfikacji w okolicach Dueodde na południu. Zbudowali oni stanowiska dla dwóch dużych dział artylerii nadbrzeżnej. Okupacja niemiecka nie była szczególnie uciążliwa dla mieszkańców Bornholmu i nie odnotowano poważniejszych aktów oporu przeciwko okupantom.
Jednakże, to niezwykła odwaga bornholmskich rybaków przyniosła światłu nadzieję w mroku tamtych dni. Wzięli oni udział w ewakuacji Żydów z Danii do neutralnej Szwecji, gdy groziła im deportacja do obozów zagłady. Ich heroiczne czyny wskazują na niezłomną determinację mieszkańców Bornholmu w obronie wartości humanitarnych i solidarności.
W obliczu prób oporu ze strony niemieckiej armii, w maju 1945 roku Rosjanie zbombardowali miasta Rønne i Nexø, niszcząc około 800 domów. Te bezlitosne naloty oraz obecność około 26 tysięcy uciekinierów z Niemiec i krajów nadbałtyckich skłoniły dowódcę garnizonu niemieckiego, Gerharda von Kamptza, do skapitulowania przed Armią Czerwoną 9 maja 1945 roku. Wyspa została następnie okupowana przez około 10 tysięcy żołnierzy radzieckich, którzy pozostali na Bornholmie do 5 kwietnia 1946 roku.
Dziś na wyspie, w miejscowości Allinge, znajduje się cmentarz, gdzie spoczywa 36 żołnierzy radzieckich, którzy zmarli w tamtym okresie z powodu chorób. To miejsce przypomina nam o cierpieniu, jakie dotknęło wielu ludzi podczas wojny.
Po zakończeniu wojny, Szwecja w 1946 roku hojnie ofiarowała mieszkańcom Bornholmu 300 drewnianych domków, które do dziś stanowią świadectwo odbudowy miasteczek zbombardowanych przez Rosjan.
Dzięki uprzejmości Szwecji i determinacji bornholmskich mieszkańców, wyspa mogła powstać z ruin i stać się miejscem pełnym nadziei i optymizmu.
Po zakończeniu drugiej wojny światowej Bornholm, będący obecnie częścią Danii, odzyskał swoje blask dzięki pomocy budowlanej Amerykanów i skandynawskich sąsiadów. Zniszczenia z ostatnich dni wojny zostały szybko naprawione, a wyspa stała się symbolem odradzającego się piękna.
Obecnie Bornholm jest prowincją Danii, zamieszkałą przez około 40 000 osób. Jako część państwa Europy Zachodniej, wyspa może pochwalić się wysokim produktem narodowym brutto oraz doskonałym systemem emerytalnym i społecznym. Mieszkańcy Bornholmu cieszą się komfortem życia i korzystają z licznych udogodnień.
Wielu mieszkańców wyspy utrzymuje się z turystyki lub rolnictwa. Zanikło znaczenie rybołówstwa, które kiedyś stanowiło ważny sektor gospodarki. Jednak dzięki urokowi wyspy, turystyka rozwija się dynamicznie, przyciągając coraz większą liczbę gości z całego świata. Bornholm oferuje piękne plaże, malownicze klify i urokliwe miasteczka, które przyciągają miłośników natury i poszukiwaczy spokoju.
Jednak Bornholm to nie tylko przepiękne widoki. Wyspa słynie również z wysokiej jakości kuchni, która opiera się na regionalnych produktach i sezonowości. Możesz delektować się świeżymi owocami morza, lokalnymi serami i doskonałymi wyrobami cukierniczymi. Każdy kęs to prawdziwa uczta dla podniebienia.
Co więcej, Bornholm kładzie duży nacisk na odnawialne źródła energii i zasady zrównoważonego rozwoju. Wyspa jest liderem w wykorzystywaniu energii słonecznej i wiatrowej, co przyczynia się do ochrony środowiska naturalnego i tworzenia zielonej przyszłości. Bornholm to przykład harmonii między człowiekiem a przyrodą.
